Checklist yöntemi, kontrol listeleri aracılığıyla tehlikelerin kontrol edilmesi mantığına dayanan bir yöntemdir. Çeklist yöntemi aslında detaylı bir risk analizi yöntemi olmayıp ön tehlike analizi olarak tanımlamak daha doğrudur.
Çeklist Nedir ?
Çeklist, ingilizce check ve list kelimelerinin birleşimiyle ortaya çıkmış bir kelime öbeğidir. Anlam itibariyle (check = kontrol ve list = liste) kontrol listesi veya listeleri kontrol etmek olarak düşünülebilir. Checklist yöntemi sadece iş hayatında veya iş güvenliği için değil hayatın tüm alanında kullanılan bir yöntemdir.
Checklist Nasıl Hazırlanır ?
Çeklist yöntemi daha önce de belirtildiği gibi aslında bir ön tehlike analizi yöntemidir. Ön tehlike analizi yaparak daha önce sistematik bir risk analizi yöntemi ile belirlenmiş adımların uygulanıp uygulanmadığı kontrol edilerek tehlikeler izlenebilir.
Ayrıca genel olarak hazırlanmış isg çeklistleri kullanılarak çalışma ortamında riskli bölümler belirlenip daha etkili sistematik risk değerlendirme yapmak kolaylaşır.
Daha açıklayıcı örnekler verecek olursak; yapılan bir risk analizi sonucunda bir takım önlemler belirlenecektir. Bu önlemler arasında sürekli olarak izlenmesi gerekenler her zaman olacaktır. İşte sistematik bir risk analizi sonucunda belirlenen önlemlerin periyodik olarak kontrolleri checklist risk analizi ile yapılabilir.
Çeklist yönteminde sayısal bir değerlendirme olmamalıdır. Belirlenen kontrol maddeleri sadece uygunluk açısından kesin bir şekilde değerlendirilmelidir. Uygun / uygun değil, evet / hayır, var / yok gibi ifadeler olmalıdır.
Aşağıda örnek bir sistematik risk değerlendirme bölümü görüyoruz. Burada alınması gereken önlemler bölümü bizim çeklist maddelerimizi oluşturacaktır.
| Tehlike | Risk | Risk Derecesi | Alınması Gereken Önlem |
|---|---|---|---|
| Merdiven Basamakları | Basamaklardan kayıp düşme. | Önemli Risk | Basamaklarda kaymaz bant olmalıdır. |
| Aydınlatma Eksikliği | Takılıp düşme. | Önemli Risk | Tüm aydınlatmalar çalışır durumda olmalıdır. |
Burada da yukarıdaki önlemleri kullanarak oluşturduğumuz basit bir çeklist mevcut.
| Kontrol Listesi | Evet / Hayır |
|---|---|
| Basamaklarda kaymaz bant var mı ? | |
| Tüm aydınlatmalar çalışır durumda mı ? |
Bu çeklist risk analizi belirli sıklıkta yapıldığında, sistematik risk analizinde belirlenen risklerin oluşma ihtimali her zaman düşük olacaktır. Elbette listede yer alan kontrol maddelerini dilediğimiz kadar arttırıp farklı alanlar için farklı çeklistler oluşturabiliriz. listelerdeki sorulara verilen cevaplar bize daha önce belirlenen risklere ne kadar yakın olduğumuzu da gösterecektir.
Bir çeklistteki sorularda hayır cevapları çoğunluktaysa mutlaka yakın zamanda bir kaza gerçekleşecektir diyebiliriz.
Çeklist Yönteminin Faydaları
Çeklist kullanarak verimli sonuçlar alınabilmesi için sistematik bir risk analizi sonrasında hazırlanmış olması ve ciddiyetle uygulanması gereklidir. Çeklist kullanmanın yararlarını sıralayacak olursak;
⇒ Bir çalışma veya yaşam alanındaki tüm makine, ekipman ve alanın doğru olup olmadığı veya kusursuz işleyip işlemediği belirlenir.
⇒ Kontrol edilecek konuları gözden kaçması engellenir.
⇒ Çeklistlerdeki sorular o ortama özel olarak hazırlandığı için, risk değerlendirmesi yapılan çalışma alanının eksiklikleri saptanır.
Tavsiye Yazı: Çeklist Örnekleri